بررسی تاریخچه مداحی در ایران

تاریخچه مداحی در ایران به چه زمانی برمی‌گردد؟ این سؤال را اغلب کسانی که به این هنر نمایشی علاقه دارند و مداحی افراد شناخته شده را دنبال می‌کنند در ذهن خودشان دارند. بعضی از این افراد علاقه‌مند هستند که مداحی را به صورت جدی دنبال کرده و وارد این حرفه شوند.
در این مطلب آوازک تاریخچه هنر مداحی در ایران را بررسی کرده و در نهایت تجهیزاتی که یک مداح برای نمایش دادن هنرش نیاز دارد را ارائه کرده‌ایم. اگر درباره مداحی یا روضه خوانی و نحوه شروع آن کنجکاو هستید با ما همراه باشید و این هنر نمایشی را بهتر بشناسید.

فهرست مطالب

مداحی چیست؟

مداحی یا روضه خوانی چیست؟ برای جواب دادن به این سؤال باید بدانید که مداحی به عنوان یکی از هنرهای نمایشی ملی و مذهبی ایرانیان شناخته می‌شود. این مراسم اغلب در ایام مذهبی مانند محرم و صفر، نیمه شعبان یا وفات امامان شیعه اجرا می‌شود.
مداحی در ابتدا صرفاً به عنوان مرثیه برای مدح امامان در تاریخ وفات آن‌ها اجرا می‌شد؛ اما به مرور این هنر با محتوای سیاسی ترکیب شد و امروزه مداحان شناخته شده مضامین سیاسی روز را نیز در روضه‌هایشان پوشش می‌دهند.
علاوه بر ایران، مداحی در کشورهای شیعه‌نشین مجاور مانند عراق و پاکستان نیز رواج دارد و در ایام مذهبی می‌توانید مداحانی که هنر اعتراضی یا سوگواری خودشان را به نمایش می‌گذارند در این نقاط مشاهده کنید.

تاریخچه نوحه خوانی در ایران

تاریخچه مداحی در جهان به دوران پیامبر و اهل بیت او برمی‌گردد. در این دوران مردم اشعاری را برای مدح و ثنای پیامبر و خانواده‌اش می‌سرودند؛ اما این روزها روضه خوانی و مداحی چهره‌ای کاملاً متفاوت پیدا کرده است و دیگر اثری از اشعار قدیمی که برای مدح و ثنای اهل‌بیت گفته می‌شد دیده نمی‌شود.
البته تاریخچه مداحی در ایران داستان متفاوتی دارد! تا قبل از حکومت صفویان عزاداری در ایران ممنوع بود و مداحی چهره پررنگی نداشت؛ اما پس از برپایی حکومت صفویان، تشیع به مذهب رسمی کشور تبدیل شده و مداحی و روضه خوانی رونق گرفت. در دوران حکومت‌های قاجار و پهلوی مراسم‌های مذهبی همچنان ادامه‌دار بود و هنر مداحی روز به روز تقویت شد، تا به امروز که مداحی در ایران به عنوان یک شغل و حرفه شناخته می‌شود. در ادامه تاریخچه مداحی در ایران را جهت آشنایی بیشتر ارائه کرده‌ایم.

نوحه خوانی و عزاداری در دوران آل‌بویه

اولین باری در دوران آل‌بویه بود که عزاداری برای امام سوم شیعیان مرسوم شد. حکومت آل‌بویه مذهبی شیعه داشتند و به بخش‌هایی از ایران، عراق و کویت حکومت می‌کردند. معزالدوله دیلمی به عنوان یکی از حاکمان شناخته‌شده آل‌بویه دستور داد که بازارها در ایام عاشورا تعطیل شوند و مردم در انظار به نوحه خوانی و عزاداری مشغول شوند.

نوحه خوانی و عزاداری در دوران صفویان

پس از آل‌بویه با به حکومت رسیدن سلجوقیان عزاداری و مرثیه‌خوانی تضعیف شد؛ اما با شروع حکومت صفویان، شاه اسماعیل دولت صفوی را در تبریز تاسیس کرده و شیعه را به عنوان مذهب رسمی کشور اعلام کرد.
دسته‌های مخصوص عزاداری محرم با تجهیزاتی مانند سنج و … در این دوران برای برگزاری باشکوه عزاداری امام حسین (ع) راه‌اندازی شدند.
در این برهه زمانی مداحی و نوحه خوانی نیز رونق گرفت و مداحان با سبک و سیاق خاص خودشان نوحه‌های سوزناکی را برای ایام محرم در دسته‌ها و هیئت‌های عزاداری اجرا می‌کردند. اثر مشهور ملا حسین کاشفی به نام «روضه الشهدا» که اشعاری محزون در مصیبت شهدای عاشورا دارد نیز متعلق به این دوران است.

مداحی و عزاداری در دوران قاجاریه

در بررسی تاریخچه مداحی می‌توانید رد پای این هنر نمایشی را در دوران قاجاریه نیز مشاهده کنید. به عنوان مثال، یغمای جندقی متوفی نخستین شاعری که بخشی از دیوانش را به مرثیه اختصاص دارد زاده این دوران است.
در دوران قاجار عزاداری محرم تنوع بیشتری نسبت به زمان گذشته داشت و شبیه‌خوانی و تعزیه، برپایی سقاخانه، قمه‌زنی، سخنرانی‌های مذهبی و… در این دوران شکل گرفت.

مداحی و عزاداری در دوران پهلوی و حال حاضر

با به سلطنت رسیدن رضا شاه مراسم‌های مذهبی و تاریخچه مداحی دستخوش تغییرات زیادی شد و عزاداری و نوحه خوانی‌ها به صورت خانگی و مخفی برگزار می‌شدند. در دوران محمدرضا شاهد نیز همچنان عزاداری در دوران محرم و ایام مذهبی ادامه داشت.
اما با پیروزی انقلاب اسلامی این خفقان به پایان رسیدن و هیئت‌های عزاداری پرشورتر از همیشه دسته‌های عزاداری و نوحه خوانی را برپا کردند. در حال حاضر مداحان زیادی در روزهای ماه رمضان، محرم و… در مساجد و … نوحه خوانی و روضه خوانی می‌کنند و مردم با آن‌ها همراه می‌شوند.

سبک‌های معروف مداحی در ایران

با توجه به اینکه مداحی از گذشته تا به امروز پیشرفت زیادی داشته، هر کدام از مداحان سبک خاص خودشان را برای مداخلی انتخاب کرده‌اند. علاوه بر انتخاب سبک مداحی، تجهیزات مورد نیاز مداحان نیز پیشرفت قابل توجهی داشته و این روزها از میکروفون بی سیم برای روضه خوانی و مداحی استفاده می‌شود. در ادامه سبک‌های معروف مداحی را جهت شناخت بیشتر معرفی کرده‌ایم.

مداحی به سبک استودیویی
مداحی به سبک شور
مداحی به سبک زمینه
مداحی به سبک مولودی
مداحی به سبک احساسی
مداحی به سبک رجز
مداحی به سبک زمزمه
مداحی به سبک گروه سرود
مداحی به سبک نغمه
مداحی به سبک روضه
مداحی به سبک واحد
مداحی به سبک ادعیه و مناجات
مداحی به سبک شعرخوانی
مداحی به سبک حماسی
مداحی به سبک تک
مداحی به سبک عربی
مداحی به سبک سنج و دمام زنی

بهترین مداح تاریخ ایران

تاریخ ایران مداحان زیادی را به خودش دیده و هر کدام از این مداحان سبک و سیاق خاص خودشان را برای مداحی داشته‌اند تا بتوانند بهترین مداحی تاریخ ایران را به نمایش بگذارند. از جمله مداحان شناخته شده قدیمی و جدید ایرانی که در این زمینه فعال بوده و هستند می‌توان به اکبر مولا قدیمی‌ترین مداح ایران، سلیم مؤذن‌زاده، احمد شیشه‌گران، حاج منصور ارضی، حاج محمود کریمی، حاج سعید حدادیان، عبدالرضا هلالی و جواد مقدم اشاره کرد.
برخلاف مداحان قدیمی که برای مداحی و روضه خوانی باید زمان و انرژی زیادی را صرف می‌کنند، امروزه سیستم صوتی هیئت‌ ها بسیار پیشرفته شده و مداحان می‌توانند صدای خود را با کیفیت بیشتری به گوش عزاداران برسانند.

مداحی اعتراضی

سیستم صوتی مسجد دیگر فقط میزبان صدای اذان و گفتگوهای ضمیمه آن نیست، بلکه صدای مداحی‌های اعتراضی نیز در روزهای مختلف سال از این بلندگوها به گوش می‌رسد.
مداحی اعتراضی نوعی مداحی سیاسی- اجتماعی محسوب می‌شود. مداحانی که این سبک را برای خودشان در نظر می‌گیرند مطالبی که قصد دارند بیان کنند را به دقت انتخاب می‌کنند. سپس این اشعار با لحن اعتراضی توسط مداح خوانده می‌شوند و شور و هیجان را به شنوندگان انتقال می‌دهد.

بهترین میکروفون‌ها برای مداحی

صدابرداری هیئتی با صدا برداری در محیط‌های باز یا سالن و … متفاوت است. برای اینکه صدای مداحان یا سخنرانی‌ها را با بهترین کیفیت در محیط مد نظرتان پخش کنید، لازم است که از یک اکو همراه و بهترین بلندگوهای بی سیم موجود در بازار استفاده کنید. با این روش محدودیتی برای پخش صدای مداحی در محیط مورد نظرتان نخواهید داشت و می‌توانید صدای مداح را به طور واضح و بدون افت کیفیت به گوش حاضران برسانید.
در ادامه برخی از بهترین میکروفون‌ها برای مداحی را جهت شناخت بیشتر معرفی کرده‌ایم. تمام این میکروفن‌ها را به همراه انواع باندهای اکتیو و پسیو می‌توانید به صورت نقدی یا اقساطی از سایت آوازک تهیه کنید.

میکروفون بیسیم UH-800H
میکروفون بیسیم UH-800HC
میکروفون بیسیم UH-800C
میکروفون بیسیم TD-1
میکروفون بیسیم TD-900
میکروفون بیسیم UR-1000

سخن پایانی

مداحی یکی از هنرهای سنتی و قدیمی ایرانی است که با گذر زمان تغییرات زیادی داشته است. این روزها مداحی در دسته‌های مختلفی اجرا می‌شود و مداحان سعی می‌کنند با کمک تجهیزات مدرن و پیشرفته مانند اکو همراه هنر خودشان را بهتر به نمایش بگذارند. تجهیزاتی که برای مداحی نیاز دارید را می‌توانید به طور کامل از سایت آوازک تهیه کنید. در صورت نیاز به دریافت راهنمایی بیشتر درباره خرید انواع میکروفون و بلندگو می‌توانید از تیم آوازک کمک بگیرید.