آموزش کار با میکسر صدا

دریافت صداهای مختلف، اعمال افکت و ترکیب کردن آن‌ها با صداهای دیگر کاری است که امروزه تا حدی در ‏تبلت‌ها و گوشی‌های هوشمند امکان‌پذیر شده است؛ اما میکسر صدا همچنان دستگاهی بسیار مهم کاربردی در ‏پخش‌های زنده، استودیوها و ساخت فیلم‌ها است. اگرچه ممکن است ظاهر پیچیده میکسر صدا و کلیدهای ‏شبیه به هم آن هرکسی را در اولین تجربه استفاده دچار سردرگمی کند، اما کار کردن با این دستگاه را می‌توان ‏ساده و به‌نوعی لذت‌بخش دانست. کافی است آموزش کار با میکسر صدا را دنبال کنید تا یک تجربه ‏به‌یادماندنی از تلفیق صداها و دریافت یک خروجی شگفت‌انگیز را به دست آورید.‏

میکسر صدا چیست؟

میکسر صدا یک دستگاه الکترونیکی است که برای ترکیب کردن صداها و سیگنال‌های صوتی مختلف از منابعی ‏مانند میکروفون، سازها، دستگاه‌های سینت سایزر (‏synthesizer‏) و صداهای ضبط‌شده قبلی، ایجاد تعادل ‏‏(‏balance‏) و افزودن افکت‌ها و ایجاد سایر تنظیمات روی صداها از آن استفاده می‌شود.

از میکسرها عموماً در ‏استودیوهای ضبط، کنسرت‌ها، انواع اجرای زنده تلویزیونی، رادیویی، کنسرت و.. استفاده می‌شود. برای مثال، ‏در ضبط موسیقی یا کنسرت، میکس صدا یک فرایند مهم است که مانع از غلبه کردن یک ساز یا صدا بر ‏نواهای دیگر می‌شود.‏

انواع میکسر صدا را بشناسید

میکسرهای صدا بسته به ساختار، ویژگی و کاربرد آن‌ها به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که شامل موارد زیر ‏هستند:‏
‏-‏ میکسر آنالوگ
‏-‏ میکسر دیجیتال
‏-‏ پاور میکسر
‏-‏ میکسرهای ‏DJ
‏-‏ میکسر استودیویی
‏-‏ میکسر نرم‌افزاری
ازجمله مهم‌ترین میکسرهای صدا، نوع دیجیتال آن است که معمولاً با میکسر آنالوگ مقایسه می‌شود. ‏میکسرهای دیجیتال ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند که در مقابل آنالوگ‌ها، به آن‌ها برتری می‌بخشند. برای ‏مثال، میکسرهای صدای آنالوگ نسبت به انواع دیجیتال ورودی و خروجی‌های محدودتری دارند. اگرچه ‏میکسرهای آنالوگ کمتر دچار خرابی می‌شوند، اما دیجیتال‌ها امکان عیب‌یابی از راه دور و حل مشکلات از ‏طریق شبکه را مهیا کرده‌اند.

ازجمله مهم‌ترین مزیت‌های استفاده از میکسر دیجیتال در مقایسه با آنالوگ‌ها، ‏امکان ذخیره‌سازی تنظیمات و افکت‌ها بر روی حافظه داخلی آن است. به همین دلیل، میکسرهای صدای ‏دیجیتالی برای استفاده در استودیوها و اجراهای زنده طرفداران بیشتری دارند. بااین‌حال، میکسرهای آنالوگ ‏که با قیمت مقرون‌به‌صرفه‌تری تهیه می‌شوند، اغلب برای استفاده در استودیوهای ضبط صدای کوچک و ‏خانگی مناسب‌تر و کاربردی‌تر هستند.‏

استفاده از میکسر در چند مرحله ساده

استفاده از میکسر ممکن است در ابتدا ترسناک به نظر برسد؛ اما با پیروی از مراحل آموزش کار با میکسر صدا ‏متوجه خواهید شد که چندان سخت نیست. پس از اتصال سازها یا میکروفون‌ها، کافی است میزان صدای هر ‏ورودی را تنظیم کنید تا ترکیب موردعلاقه خود را به وجود آورید. برای این کار از فیدرها استفاده می‌شود. ‏فیدرها درواقع همان ولوم‌ها یا اسلایدرهایی هستند که ممکن است به‌صورت چرخشی، کشویی یا سوییچی ‏باشند. بنابراین، با ما شروع کنید:‏

قدم اول: اتصال تجهیزات

‏۱٫‏ مستر ولوم (‏master volume‏) و فیدرهای کانال را تا انتها کاهش دهید. ‏

پیش از هر کاری، فیدرها و اسلایدرها را تا انتها ببندید. برای یافتن کنترل یا اسلایدر اصلی صدا، می‌توانید در ‏سمت راست کیبورد میکسر به دنبال عنوان «‏Main Mix‏» یا چیزی شبیه به آن باشید. این فیدرها نوعی ‏مقاومت در مقابل سیگنال‌های کانال ایجاد می‌کند. بنابراین، هرچه اسلایدر را از پایین به سمت بالا ببریم، فیدر ‏به صفر نزدیک‌تر شده و مقاومت کمتر می‌شود.

در میکسرهای دیجیتال، گروه‌های فیدر نیز دیده می‌شوند که ‏کاهش یا افزایش هم‌زمان گروهی از کانال‌ها را امکان‌پذیر می‌سازند. این فیدرهای گروهی اغلب از نوع ‏VCA‏ و ‏قادر به کنترل تقویت ولتاژ هستند؛ یعنی می‌توانند مسیر عبور صدا را به‌طور کامل سد کنند.‏
کنترل‌های صدا در هر میکسر ممکن است از نوع کشویی یا چرخشی باشند. برای بستن صدا، اگر کنترل‌ها از ‏نوع چرخشی باشند می‌توانید آن‌ها را خلاف جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید؛ تا حدی که بیشتر از این جلو ‏نرود. درصورتی‌که فیدرها کشویی هستند، آن‌ها را تا آنجا که می‌توانید پایین بکشید. اگر میکسر را بدون کاهش ‏صدا و ولوم‌ها روشن کنید، ممکن است فیدبک بلندی ایجاد کنید یا به میکسر (یا بلندگوها) آسیب برسانید. ‏کنترل‌کننده اصلی صدا و فیدرها معمولاً رنگ متفاوتی نسبت به سایر کنترل‌ها دارند. بنابراین، می‌توانید آن‌ها ‏را به‌راحتی از سایر اسلایدرها و فیدرها تشخیص دهید.‏

‏۲٫‏ میکروفون‌ها را با استفاده از کابل‌های ‏XLR‏ به کانال وصل کنید.‏

برای اتصال میکروفون‌ها، از کابل‌های ‏XLR‏ استفاده می‌شود که دارای ۳ پایه در داخل یک استوانه فلزی ‏هستند. میکسر صدای شما نیز یک پورت ‏XLR‏ در امتداد لبه بالایی یا در پشت دستگاه خواهد بود. یک انتهای ‏کابل ‏XLR‏ را به میکروفون موردنظر وصل کنید و انتهای دیگر آن را در پورت مخصوص (دارای ۳ حفره کوچک ‏در داخل یک دایره) جای دهید. تعداد ورودی‌هایی که می‌توانید در میکسر خود داشته باشید، به تعداد ‏کانال‌های آن بستگی دارد. برای مثال، میکسر ۸ کاناله می‌تواند تا ۸ ورودی مختلف داشته باشد؛ درحالی‌که ‏یک میکسر ۳۲ کاناله می‌تواند ۳۲ منبع داشته باشد. عدد بالای پورت که کانال ورودی را مشخص می‌کند، ‏امکان کنترل صدای هر ورودی را ایجاد می‌کند.‏

‏۳٫‏ ابزارهای موسیقی را به ورودی‌های روی میکسر خود وصل کنید.‏

همان‌طور که بیان شد، منابع صوتی مانند میکروفون و سایر دستگاه‌ها با خروجی یک صوتی تنها یک ورودی ‏میکسر را اشغال می‌کنند؛ این در حالی است که دستگاه‌های استریو عموماً توسط ۲ ورودی به دستگاه متصل ‏می‌شوند. ورودی‌های روی میکسر صدا در نزدیکی پورت ‏XLR‏ یافت می‌شوند و هر یک از آن‌ها دارای جک‌های ‏صوتی ۶٫۳۵ میلی‌متری است. همان‌طور که اشاره شد، شماره بالای هر ورودی به شما می‌گوید که سیگنال و ‏صدای ورودی هر کانال توسط کدام اسلایدر یا فیدر دستگاه کنترل می‌شود. ‏

‏۴٫‏ برای استفاده از مانیتورها، خروجی میکسر را با کابل ‏TRS‏ به رابط صوتی وصل کنید. ‏

کابل‌های ‏TRS‏ نوعی منبع صوتی بالانس یا متعادل شده هستند؛ به این معنی که با استفاده از آن‌ها، از ‏ورودی‌های خود فیدبک و نویز کمتری دریافت خواهید کرد. انتهای این کابل‌ها شبیه به جک ۶٫۳۵ میلی‌متری ‏هدفون به نظر می‌رسد. پورت‌های خروجی مرتبط در حوالی بخش بالایی میکسر صدا یا در کنار سایر پورت‌ها ‏قرار دارند. یکی از کابل‌ها را به پورت دارای علامت «‏L‏» و کابل دوم را به پورت «‏R‏» وصل کنید. کابل‌ها را ‏روی رابط صوتی خود اجرا کرده و آن‌ها را به پورت‌های ورودی منطبق در پشت رابط متصل کنید. رابط‌ها به ‏شما اجازه می‌دهند که صدا را از میکسر خود و توسط اسپیکر مانیتورینگ یا روی رایانه پخش‌کنید.‏

‏۵٫‏ هدفون را به پورت «‏Phones‏» در میکسر وصل کنید.‏

در اینجا می‌خواهیم به نکته‌ای اشاره‌کنیم که معمولاً در پایان قدم‌های آموزش کار با میکسر صدا و با کسب ‏تجربه بیشتر متوجه آن می‌شوید. توجه داشته باشید که گوش دادن به میکسر صدا از طریق هدفون به شما ‏اجازه می‌دهد سطوح را به‌وضوح بشنوید تا بعداً آن‌ها را تغییر دهید. برای اتصال هدفون به میکسر از جک ‏هدفون ۶٫۳۵ میلی‌متری استفاده کنید. البته اکثر میکسرها پورت مخصوص هدفون استاندارد ندارند. اگر ‏میکسر شما نیز این‌طور است، باید آداپتور ۳٫۵ میلی‌متر تا ۶٫۳۵ میلی‌متر را به‌صورت جدا تهیه کنید.‏

‏۶٫‏ میکسر خود را با استفاده از کلید پاور روشن کنید.‏

سوئیچ پاور معمولاً در پشت میکسر یا در بالا سمت راست (کنار کنترل‌های صدا) قرار دارد. قبل از فشار دادن ‏سوئیچ برای روشن کردن آن، مطمئن شوید که همه کنترل‌ها و تنظیم‌کننده‌های صدا هنوز خاموش هستند. ‏به‌محض وصل شدن برق، چراغی روشن می‌شود که شما را از روشن بودن دستگاه مطلع می‌سازد. ‏

قدم دوم: تنظیم سطوح صدا

‏۱٫‏ فیدر صدای اصلی را روی صفر دسی‌بل (‏dB‏) قرار دهید. ‏

کنترل‌کننده اصلی صدا دارای اعداد چاپ‌شده در کنار آن است که به شما امکان کنترل و مشاهده آسان سطح ‏خروجی را می‌دهد. با تغییر حالت فیدر به ۰ دسی‌بل، آن را به حداکثر تنظیمات تغییر خواهید داد. ‏

‏۲٫‏ فیدر همه کانال‌ها را متعادل کنید تا بتوانید همه ورودی‌ها را به‌وضوح بشنوید.‏

با بالا بردن اسلایدرها یا چرخاندن فیدرهای چرخشی در جهت عقربه‌های ساعت شروع کنید. همان‌طور که ‏بیان شد، برای هر کانال یا ورودی یک فیدر در دستگاه وجود دارد که با تنظیم کردن آن‌ها می‌توانید صدای ‏مرتبط را از طریق بلندگوها یا هدفون خود بشنوید. ورودی‌ها را به‌طور هم‌زمان آزمایش کنید تا ببینید که آیا ‏می‌توان صدای هر ساز یا میکروفون را در ترکیب با سایر صداها شنید یا خیر. تا زمانی که نتوانید صدای هر ‏منبع صوتی را بشنوید، سطح فیدر را بالا یا پایین بیاورید. فیدر را بیش از ¾ حداکثر صدا افزایش ندهید؛ زیرا ‏می‌تواند تداخل ایجاد کرده و صدا را خفه کند.‏

‏۳٫‏ برای تنظیم فرکانس‌هایی که از راه می‌رسند، ‏treble، ‏mid‏ و ‏bass‏ را تغییر دهید. ‏

هر کانال موجود در میکسر شما دارای ستونی از فیدرهایی است که سطح ‏treble، ‏mid‏ و ‏bass‏ را برای آن ‏تغییر می‌دهند. ‏Treble‏ فرکانس‌های بالا و ‏bass‏ پایین‌ترین فرکانس‌ها را تنظیم می‌کند و درنهایت، ‏mid‏ ‏همه‌چیز را بین این دو تغییر می‌دهد. هنگام تنظیم فیدرها به ورودی صوتی گوش دهید تا ببینید صدا را به ‏چه صورت تغییر می‌دهد. توجه داشته باشید که:‏
‏-‏ اگر میکروفون به کانال متصل است، ‏bass‏ را پایین بیاورید و ‏treble‏ را بالا ببرید تا صدای آن برجسته‌تر ‏شود. ‏
‏-‏ اگر کانال دارای ساز است، هر یک از فیدرها را تنظیم کرده و ساز را بنوایید تا ببینید چگونه بر صدا تأثیر ‏می‌گذارد.‏
‏-‏ هیچ سطح کامل فیدری برای ترکیب ایجادشده شما وجود نخواهد داشت.‏

‏۴٫‏ از فیدر ‏Gain‏ برای افزایش حجم کانال‌های خاص استفاده کنید.‏

این فیدر را ممکن است با برچسب ‏Sens‏ یا ‏Trim‏ نیز در میکسرهای صدا ببینید. این فیدر افزایش فرکانس ‏ورودی را امکان‌پذیر می‌سازد. به‌این‌ترتیب، به‌آرامی ولوم یا فیدر ‏Gain‏ را برای کانالی که می‌خواهید صدا را ‏برای آن تقویت کنید تنظیم کرده و آن را در مقایسه با بقیه سازها آزمایش کنید تا ببینید آیا به‌وضوح شنیده ‏می‌شود یا خیر. نیازی نیست ‏Gain‏ را برای هر ورودی که استفاده می‌کنید افزایش دهید؛ زیرا در این صورت، ‏همه منابع صوتی مبهم به نظر می‌رسند.‏

‏۵٫‏ ولوم ‏pan‏ را تنظیم کنید تا صدای کانال را در بلندگوی چپ یا راست قرار دهید. ‏

ولوم یا فیدر ‏pan‏ تعادل بین بلندگوهای چپ و راست را کنترل می‌کند و معمولاً مستقیماً در بالای فیدر ‏کانال‌ها قرار دارد. هنگامی‌که فیدر در وسط قرار می‌گیرد، صدا از طریق بلندگوهای چپ و راست به‌صورت ‏مساوی پخش می‌شود. بنابراین، اگر می‌خواهید صدا ازیک‌طرف هدفون یا بلندگو برجسته‌تر شنیده شود، آن را ‏از حالت تعادل خارج کرده و به سمت موردنظر خود متمایل کنید.‏

قدم سوم: جداسازی و ارسال کانال‌ها

 

‏۱٫‏ دکمه «‏Mute‏» را روی یک کانال فشار دهید تا صدای آن قطع شود.‏

در نزدیکی هر فیدر کانال می‌توانید یک دکمه کوچک با برچسب «‏Mute‏» به معنای بی‌صدا را مشاهده کنید ‏که با فشار دادن آن، صدای کانال موردنظر به‌طور کامل قطع می‌شود؛ درحالی‌که پخش صدای سایر کانال‌ها از ‏طریق میکسر ادامه می‌یابد. هنگامی‌که می‌خواهید صدا مجدداً از طریق میکسر شما پخش شود، دکمه ‏‏«‏Mute‏» را دوباره فشار دهید. با فشار دادن این دکمه اگرچه منبع اصلی صدا متوقف نمی‌شود، اما نمی‌توانید ‏آن را از طریق بلندگو یا هدفون متصل به میکسر بشنوید. همچنین در صورت تمایل می‌توانید چندین صدای ‏ورودی را به‌صورت هم‌زمان بی‌صدا کنید.‏

‏۲٫‏ روی دکمه «‏Solo‏» روی یک کانال کلیک کنید تا جدا شود. ‏

در کنار دکمه «‏Mute‏»، دکمه دیگری با برچسب «‏Solo‏» وجود دارد که وقتی آن را فشار می‌دهید، تمام ‏کانال‌های دیگر به‌جز کانال موردنظر شما به حالت بی‌صدا تغییر پیدا می‌کنند. بنابراین، صدایی که انتخاب ‏کرده‌اید تنها چیزی خواهد بود که می‌توانید از طریق بلندگوها یا هدفون بشنوید. با فشار دادن مجدد این دکمه ‏می‌توانید آن را غیرفعال کرده و صدای سایر کانال‌ها را نیز مجدداً بشنوید. شما می‌توانید چندین کانال را ‏به‌صورت هم‌زمان در حالت ‏Solo‏ قرار دهید. این امر به شما اجازه می‌دهد تنظیم مربوط به ساز یا نواها را ‏بدون کاهش سطح فیدر سایر کانال‌ها انجام دهید.‏

‏۳٫‏ از یک کانال «‏auxiliary‏» برای ارسال سیگنال صوتی به منبع دیگر استفاده کنید. ‏

زمانی که نیاز به ارسال کپی صوت ایجادشده به مانیتورهای خاص یا قرار دادن افکت‌ها روی آن دارید، استفاده ‏از خروجی ‏auxiliary‏ یا کمکی می‌تواند راه‌حل کارسازی باشد. مانیتور یا دستگاه افکت را به یکی از پورت‌های ‏میکسر خود با برچسب «‏AUX‏» وصل کنید تا امکان استفاده از پورت کمکی برای شما میسر شود. برای ‏تنظیم سطح صدای ورودی، از فیدر یا ولومی با برچسب «‏AUX‏» استفاده کنید. ‏

سخن پایانی

همان‌طور که در آموزش کار با میکسر صدا گفته شد، کار کردن با این دستگاه بسیار ساده است و در صورت ‏شناختن دکمه‌ها و فیدرهای مختلف، می‌توانید به‌راحتی از آن استفاده کنید. کافی است چند صدا را با یکدیگر ‏ترکیب کرده و تنظیمات را تغییر دهید. به‌این‌ترتیب، با چند بار آزمون‌وخطا یک ترکیب جالب‌توجه را ایجاد ‏می‌کنید و از راحتی انجام آن لذت می‌برید. بهتر است میکسر صدای موردنظر خود را با در نظر داشتن کاربرد، ‏نیاز کار و بودجه موردنظر خود انتخاب کنید.‏