آموزش لحیمکاری قطعاتsmd
لحیمکاری یک شیوه بسیار قدیمی و پرکاربرد برای اتصال دو قطعه فلز، سرامیک، کامپوزیت و… به همدیگر است که با کمک یک ماده واسطه صورت میپذیرد. برای اتصال قطعات غیر همجنس هم میتوان از لحیمکاری کمک گرفت. در لحیمکاری، اتصال میتواند دائمی و یا برگشتپذیر باشد. لحیمکاری با جوشکاری متفاوت است. از مهمترین تفاوتهای لحیمکاری با جوشکاری میتوان به ذوب نشدن فلز پایه در لحیمکاری و استحکام بیشتر اتصال در جوشکاری نسبت به لحیمکاری اشاره کرد. اگر چه لحیمکاری روش پرکاربردی است و در آن فلز پایه آسیب نمیبیند، اما برای پروژههای گسترده استفاده از لحیمکاری مقرونبهصرفه نیست.
فهرست مطالب
انواع لحیمکاری
از لحیمکاری در ساختن جواهر، لولهکشی، ساخت و اتصال قطعات الکترونیکی، فلزکاری و… استفاده میشود. در لحیمکاری اگر دمای لحیم بالای ۴۵۰ درجه سانتی گراد باشد، به آن لحیمکاری سخت و اگر کمتر از این درجه باشد لحیمکاری نرم گفته میشود. نوع دیگر لحیمکاری نقره است که در آن بهجای سیم لحیم و یا خمیر قلع، از نقره استفاده میشود. لحیمکاری قطعاتsmd یکی از انواع لحیمکاری نرم است که برای اتصال قطعات الکترونیکی روی برد ازاینروش استفاده میشود.
آشنایی با قطعاتsmd
این قطعات، قطعات الکترونیکی هستند که روی سطح نصب میشوند و داخل برد مدار چاپی قرار میگیرند و از زیر لحیم میشوند. این قطعات کوچک هستند، اما باز هم ابعاد مختلفی دارند و باعث صرفهجویی در فضای برد و استفاده از دو طرف آن میشوند. اگر قطعات الکترونیکی بسیار کوچک باشند برای لحیم آنها باید از ذرهبین یا میکروسکوپ استفاده کرد.
وسایل موردنیاز برای انجام لحیمکاری قطعاتsmd کدامند؟
برای لحیمکاری قطعاتsmd وسایلی مانند انواع هویه، پایه هویه، روغن لحیم، سیم لحیم، خمیر لحیم، خمیر فلکس، خمیر قلع، پنس، سرنگ و نوار لحیم و… استفاده میشود.
• خمیر قلع:
این خمیر در لحیمکاری کار شما را راحت و آسوده میکند. خمیر قلع یک خمیر خاکستری رنگ و بسیار چسبناک است. به دلیل این ویژگی خمیر قلع هنگام استفاده از آن در لحیمکاری باید از ابزارهایی مثل سرنگ برای تزریق کردن خمیر و پنس برای نگه داشتن قطعات استفاده کنید.
• سرنگ
خمیر قلع در این وسیله نگهداری میشود و با فشردن پیستون از نوک سوزن آن خارج میشود. استفاده از سرنگ باعث میشود خمیر قلع به مقدار موردنیاز روی صفحه pcb قرار بگیرد و این موضوع به ظرافت و تمیزی بیشتر کار کمک میکند.
• هویه
ضروریترین وسیله برای انجام لحیمکاری است. در هویه جریان برق با عبور از یک المنت به حرارت تبدیل میشود. هویه انواع مختلفی دارد که در اینجا به دو نوع آن اشاره میکنیم. نوع اول که سادهترین آن است هویه قلمی است و کار با آن بسیار راحت و کاربردی است. نوع بعدی آن دارای کنترل دما و فشار هواست. این هویه دارای سری هویههای مختلفی برای جریان هوا است که برای لحیمکاری قطعاتsmd با سایز و ابعاد متفاوت به کار میرود.
اگر در خصوص انتخاب و خرید هویه، سوالی دارید، شاید مطلب چگونه بهترین هویه لحیم کاری را انتخاب کنیم؟ برای شما مناسب باشد.
• پایه هویه:
این وسیله برای نگه داشتن هویه و جلوگیری از سوختن دست و وسایل مورداستفاده قرار میگیرد. همچنین میتواند اسفنج نسوز برای پاک و تمیز کردن نوک هویه و محلی برای جاگیری قطعات و قرقره سیم لحیم داشته باشد.
• روغن لحیم:
این روغن حلال اکسید است. بعلاوه روغن لحیم خاصیت اکسیدزدائی و افزایش رطوبت هم دارد. اما تفاوت آن با خمیر فلکس در این است که خمیر فلکس با هر حلالی قابل پاک شدن است ولی پاک کردن روغن لحیم حتی با تینر و… ممکن نیست. همچنین ممکن است هنگام استفاده از روغن لحیم گازهای سمی متصاعد شوند.
• سیم لحیم:
ضخامت این سیم بسته به ظرافت کار شما متغیر است. معمولاً در هنگام لحیمکاری قطعاتsmd از سیم لحیم با قطر ۴/۰ استفاده میشود. سیمهای لحیم در انواع مختلفی سربی و غیر سربی در دسترس هستند. اگرچه سیمهای غیر سربی ایمنی بالایی دارند و برای سلامت افراد مضر نیستند اما کیفیت لحیمکاری با سیمهای سربی بهتر است. بهترین نوع سیم لحیم، سیمی است که دارای فلکس باشد.
• خمیرفلکس:
خمیری است که در مونتاژ و لحیمکاری، از اکسیداسیون حفاظت میکند. و از مهمترین ابزار لحیم کاری، برای ظرافت و تمیزی آن است. چون در کار با لحیم یا هویه حرارت وجود دارد و حرارت باعث به وجود آمدن شرایط اکسید شدن مدار و… میشود، ازاینرو به خمیر فلکس نیاز پیدا میکنیم. فلکس انواع مختلفی دارد. برای لحیمکاری قطعات smd از فلکس ماد استفاده میکنند که نیاز به شستن ندارد.
مشاهده انواع فلاکس لحیم کاری: فلاکس لحیم کاری
• پنس:
این وسیله برای نگه داشتن قطعات کوچک استفاده میشود و بهترین نوع آن برای قطعات الکترونیک پنس ضد مغناطیسی میباشد. در استفاده از این وسیله دقت کنید زیرا نوک پنس تیز و سوزنی شکل است.
• آون:
در لحیمکاری با خمیر قلع از آون استفاده میشود. آون بردی که خمیر اندود شده را نگه میدارد بنا به تحمل قطعاتی که میخواهیم لحیم شوند حرارت آون تنظیم میشود تا خمیر قلع ذوب شود.
آموزش لحیمکاری قطعات smd
در لحیمکاری قطعات smd میتوانید از دو روش زیر استفاده کنید:
۱٫ لحیم کردن با استفاده از هویه قلمی:
این نوع لحیم، نوع معمول و رایجی است که بیشتر اوقات از آن استفاده میشود. این روش، روش کمهزینه و آسانی است.
وسایل موردنیاز:
هویه قلمی
سیم لحیم
خمیر فلکس
پایه هویه
مراحل انجام کار:
ابتدا سطح موردنظر را کاملاً تمیز کرده و بعد هویه قلمی را روشن و درجه و دمای آن را تنظیم کنید. سیم قلع را روی یکی از پدها قرار دهید و نزدیک هویه کنید تا ذوب شود که بتوانید از آن استفاده کنید. سپس قطعه موردنظر را با استفاده از پنس بین پدها قرار بدهید. با کمک هویه لحیم را روی پد ذوب کنید تا اتصال برقرار شود. سعی کنید با فشار دادن پنس از ایجاد اتصال اطمینان حاصل کنید. در لحیمکاری قطعاتsmd با استفاده از هویه قلمی اگر تعداد پایهها زیاد باشد بهتر است تمامی پایهها را زیر یک لایه نازک لحیم بپوشانید و قطعات را باهم روی آن قرار داده و با کمک دستگاه مکنده سریعاً لحیم اضافی را پاک کنید تا با سرعت بیشتری تمام پایهها لحیم شوند.
نکات مهم
برای پاک کردن برد قبل از انجام لحیمکاری و همچنین پاک کردن خمیر اضافی بعد از اتمام کار لحیمکاری میتوان از الکل استفاده کرد.
برای کار با هویه باید دقت داشته باشید و حواستان را جمع کنید تا دچار سوختگی نشوید. در لحیمکاری احتیاط و تمیز بودن و ظرافت کار نکات بسیار مهمی هستند که توجه به آنها باعث به دست آوردن نتیجه دلخواهتان میشود.
یادتان باشد که بعد از هر بار استفاده از هویه، نوک هویه را کاملاً پاک کنید.
در استفاده از پنس دقت کنید زیرا نوک پنس تیز و سوزنی شکل است و میتواند باعث آسیب به دستتان شود.
۲٫ لحیم کردن با استفاده از خمیر قلع و هویه هوای داغ
در این نوع لحیمکاری برای ذوب کردن خمیر قلع از هویه هوای داغ استفاده میکنند. هویه هوای داغ به کنترل فشار و دما مجهز است و از طریق جریان هوا و بدون تماس حرارت تولید شده باعث لحیم قطعات میشود.
وسایل موردنیاز:
خمیر قلع
هویه هوای داغ
پنس
سرنگ
پایه هویه
مراحل انجام کار:
برای این نوع لحیم کردن در ابتدا سطح موردنظر را تمیز کرده و بعد یک لایه نازک از خمیر قلع را روی سطح برد پخش کنید. قطعه را درجای خود قرار دهید و با پنس آن را ثابت کنید. هویه را در فاصله ۸ سانتیمتری از سطح قرار بدهید و به مدت ۲۰ ثانیه هوادهی کنید تا خمیر ذوب شود. سپس قطعه را فوت کرده تا سرد شود. با کمک پنس مطمئن شوید تمام پایهها متصل شدهاند.
اگر متوجه شدید که اتصال ضعیف است، مجدداً به کمک هویه محل اتصال را گرم کنید و مقداری دیگر خمیر قلع اضافه کنید تا اتصال به درستی برقرار شود. پس از اتمام لحیمکاری باید برد را تمیز کنید تا خمیر فلکس اضافه از بین برود. برای تمیز کردن برد بسته به نوع خمیر فلکس از حلالهای مختلفی میتوان استفاده کرد.
نکات مهم
- درصورتیکه قلع به درستی اتصال نمیشود سریعاً هویه را دور کنید و اجازه دهید تا سرد شود. سپس بعد از پاک کردن هویه و محل اتصال مجدداً هویه را روشن کنید و اجازه دهید خوب گرم شود.
- این نکته بسیار مهم است که بعد از اتمام لحیم برد را پاک کرده تا نتیجه با ظرافت و تمیزی داشته باشید.
- برای پاک کردن لحیمهای اضافی میتوانید از دستگاه مکنده یا قلع کش نواری استفاده کنید. نوارهای قلع کش در ضخامتهای مختلف در دسترس هستند و به کمک آنها میتوان لحیمهای اضافی بین پایهها را بهراحتی پاک کرد.
- دقت کنید از خمیر قلع بهاندازهای استفاده کنید که سطح پایهها مشخص بماند.
- دقت داشته باشید که درجه دما نباید انقدر پایین باشد که خمیر قلع ذوب نشود و نه انقدر زیاد باشد که باعث سوختگی قطعات بشود.
- از آنجایی که پنس در طول کار داغ خواهد شد، برای جلوگیری از آسیب از دسته غیر فلزی استفاده کنید.
- لحیمکاری را همیشه در فضای باز انجام دهید.
- دقت کنید که فشار بیشازحد ممکن است پد یا پین روی اجزا را برداشته و باعث خراب شدن برد شود.