تفاوت لحیم کاری و جوشکاری در چیست؟

چطور از تفاوت لحیم کاری و جوشکاری آگاه شویم؟ این دو با هم چه فرق‌هایی دارند؟ این‌ها سؤالاتی است که در این مقاله قصد پاسخ دادن به آن‌ها را داریم. برای تولید و یا مونتاژ قطعات الکترونیکی و مکانیکی شیوه‌های متداول جوشکاری و لحیم کاری مورداستفاده قرار می‌گیرد. اغلب برای وصل کردن دو قطعه فلزی شیوه جوشکاری به‌کاربرده می‌شود. در جوشکاری به‌وسیله گرمای زیاد، بخشی از فلز را ذوب نموده و اتصال میان دو قطعه انجام می‌گیرد. لحیم کاری هم شبیه به جوشکاری است با این فرق که اغلب برای وصل کردن قطعات الکترونیکی ریز روی برد کارایی دارد و برای متصل کردن قطعات ذوب کردن سیم لحیم مورداستفاده قرار می‌گیرد.

آشنایی با جوشکاری برای فهم تفاوت لحیم کاری و جوشکاری

برای وصل کردن بهتر قطعه‌های فلزی بهتر است به‌جای چسب که قدرت پایینی دارد از شیوه جوشکاری استفاده نماییم.

برای این کار از ابزاری که توانمندی ذوب نمودن فلز را دارد مثل شعله اکس استیلن می‌توان استفاده نمود. برای پر نمودن بخش‌های خالی مانده اتصال هم می‌شود از میله جوش که انتخاب بسیار خوبی است استفاده کرد.

یکی از شیوه‌های جوشکاری به کار بردن شعله اکس استیلن است. در این شیوه به‌وسیله سوزاندن استیلن با میزان موردنیاز اکسیژن جوشکاری انجام می‌گیرد.

در زمان جوشکاری برای جلوگیری از اکسیداسیون و نیتریدها حتماً یک ماده غیر شیمیایی مورداستفاده قرار می‌گیرد. همین‌طور این مواد تأثیر گازهای به وجود آمده در زمان جوشکاری که باعث ضعیف شدن دو اتصال می‌شوند را از بین خواهد برد.

آشنایی با لحیم کاری برای فهم تفاوت لحیم کاری و جوشکاری

در ادامه تفاوت لحیم کاری و جوشکاری باید گفت لحیم کاری هم مثل جوشکاری برای وصل کردن قطعات کاربرد دارد. شیوه اتصال در لحیم کاری، اتصال دائمی محسوب می‌شود. برای اتصال در این شیوه از ذوب کردن آلیاژهای متنوع استفاده می‌شود. این آلیاژ که نقطه ذوب پایینی دارد از فلزاتی مثل قلع، سرب، روی، نقره، مس تولید می‌شود.

لحیم کاری بهترین شیوه برای اتصال تجهیزات الکترونیکی روی برد مدار است. وسایل موردنیاز برای لحیم کاری دستگاه لحیم و سیم قلع است. دستگاه لحیم که با نام هویه معروف است با به وجود آوردن گرما موجب ذوب شدن سیم لحیم روی قسمت موردنظر خواهد شد.

نگاه کلی به تفاوت لحیم کاری و جوشکاری

در ادامه این مطلب لازم است به تفاوت لحیم کاری و جوشکاری بپردازیم:

تفاوت ازلحاظ میزان دمای ذوب

در جوشکاری دمای بالای 450 درجه سانتی‌گراد مورداستفاده قرار می‌گیرد. این دمای ذوب کمتر یا مساوی دمای ذوب مواد پایه خواهد بود. با اعمال دما و حرارت زیاد، مولکول‌های سطحی هر دو وسیله به‌وسیله فشار یا گرما به سطوح هم منتقل‌شده و موجب جوش خوردن تجهیزات به هم می‌شوند. در مقابل دمایی که برای لحیم کاری مورداستفاده قرار می‌گیرد، بسیار کمتر از میزان 450 درجه سانتی‌گراد است و بستگی به مدل ماده لحیم دارد.

به کار بردن شار

شار به موادی می‌گویند که برای تمیز نمودن سطوح و جلوگیری از اکسیداسیون مورداستفاده قرار می‌گیرد. هنگامی‌که از شار بر روی سطح استفاده می‌شود، مانع از اکسید شده و موجب برقراری اتصال قدرتمند می‌شود. شار در لحیم کاری شامل موادی مانند روغن لحیم یا فلاکس لحیم کاری شده که با استفاده از آن‌ها، سطح از هر نوع مواد اضافی پاک می‌شود. به‌کارگیری از شار در لحیم کاری مسئله‌ای ضروری بوده و کاربر باید حتماً آن را در نظر داشته باشد؛ ولی در جوشکاری استفاده از این ماده اختیاری است و بیشتر بستگی به مدل جوشکاری دارد.

نوع منبع گرما در تفاوت لحیم کاری و جوشکاری

هر دو فرایند لحیم کاری و جوشکاری باید به‌وسیله گرما و حرارت انجام گیرند. منبع گرمایی که برای این کار مورداستفاده قرار می‌گیرد، با هم فرق دارد. برای همین مدل منبع گرما ازجمله تفاوت‌ لحیم کاری و جوشکاری است. در جوشکاری از منابعی مانند قوس الکتریکی و پرتوی لیزری برای به وجود آوردن گرما استفاده می‌شود.

تغییر شکل و ماهیت

یکی از اساسی‌ترین فرق‌های جوشکاری و لحیم کاری، تغییر ظاهر مواد است. همان‌طور که در جریانید در لحیم کاری ماده‌ی لحیم موجب اتصال میان قطعات خواهد شد. این ماده هیچ مسئله‌ای برای قطعات ایجاد نکرده و موجب تغییر شکل آن‌ها نخواهد شد. به‌طوری‌که هر وقتی احتیاج باشد می‌توان اتصال ایجادشده را قطع نموده و از قطعه برای جای دیگری استفاده نمود. ولی در جوشکاری به علت اعمال فشار یا گرما، قسمتی از قطعه دچار تغییر شکل می‌شود. برای همین این مسئله یکی از تفاوت‌های اصلی بین جوشکاری و لحیم کاری است.

مدل قطعات

همان‌طور که اشاره کردیم از لحیم کاری برای قطعات کوچک استفاده می‌شود. قطعات SMD و مینیاتوری ازجمله وسایلی هستند که برای وصل شدنشان به سطوح، باید از عمل لحیم کاری استفاده نمود. ولی جوشکاری بیشتر برای تجهیزات بزرگ استفاده‌شده و برای قطعات کوچک زیاد کارایی ندارد.

مزایای لحیم کاری در مقابل جوشکاری

در ادامه مطلب تفاوت لحیم کاری و جوشکاری قصد داریم به مزایای لحیم کاری بپردازیم. برخی اوقات لحیم کاری برای بعضی کاربردها و برخی اوقات جوشکاری برای برخی دیگر مناسب است.

عملیات سریع‌تر

لحیم کاری به نسبت فرآیند جوشکاری فرایندی سریع‌تر است. در فرایند لحیم کاری، دمای پردازش و توان ورودی به نسبت جوش پایین‌تر است. اتصالات به وجود آمده به‌وسیله عملیات لحیم کاری دارای کمترین میزان تنش پسماند و نرخ اعوجاج حرارتی هستند. عملیات حرارتی پیش از انجام فرایند لحیم کاری ضروری نیست. فلزات غیرمشابه با ترکیبات ناهمسان به‌آسانی به هم متصل می‌شوند.

فرآیندی ارزان‌تر

لحیم کاری یک شیوه خودکار است که برای انجام این فرآیند احتیاجی به داشتن تخصص نیست. به همین علت لحیم کاری ارزان‌تر است و با استفاده از این فرآیند می‌توان به‌آسانی در هزینه‌ها صرفه‌جویی کرد.

ساخت مناسب برای حجم متوسط تا حجم زیاد

در فرآیند جوشکاری به دست آوردن بهره‌وری مقداری بیشتر طول خواهد کشید. ولی لحیم کاری عملیاتی خودکار است به همین علت از تولید با حجم متوسط تا تولید با حجم زیاد به‌آسانی در زمان کوتاهی قابل‌اجرا است. البته توجه داشته باشید که لحیم کاری عملیاتی زمان‌بر است.

عملیاتی با پیچیدگی کمتر| تفاوت لحیم کاری و جوشکاری

تفاوت این دو در عملیات آن‌ها نیز هست. دمای استفاده‌شده در عملیات جوشکاری بالاتر از نقطه ذوب یک فلز پایه است. به همین علت خواص اتصالات در فلزات پایه فرق خواهد کرد و کار با مذاب‌های فلز پایه سخت خواهد شد و همین‌طور این کار احتیاج به دستان متخصص دارد که همگی فرآیند جوشکاری را دشوار کرده است.
درحالی‌که دمای استفاده‌شده در فرآیند لحیم کاری پایین‌تر از نقطه ذوب یک فلز پایه است. بیشترین دما برای عملیات لحیم کاری نزدیک به حدود 600^{\circ} C بالا می‌رود. به همین علت خواص اتصالات در فلزات پایه تغییر نخواهد کرد و کار با مذاب‌های فلز پایه سخت نیست و همین‌طور احتیاجی به فرد متخصص نیست. این مسائل همگی لحیم کاری را به مسئله‌ای آسان‌تر تبدیل کرده‌اند.

حفظ کردن فلز پایه

در عملیات لحیم کاری فلزات پایه ذوب نمی‌شوند به همین علت ظاهر فلز پایه خراب نمی‌شود، درحالی‌که در عملیات جوشکاری فلزات پایه به شکل ذوب شده در حال اتصال هستند. به همین علت ظاهر فلز پایه به علت بالا بودن دما معیوب می‌شود.

سخن آخر تفاوت لحیم کاری و جوشکاری

جوشکاری و لحیم کاری یکی از فرآیندهایی هستند که برای اتصال میان قطعات استفاده می‌شوند. بااینکه هدف هردوی این عملیات برقراری اتصال بین تجهیزات است، ولی تفاوت لحیم کاری و جوشکاری بسیار مهم است. همان‌طور که گفته شد از تفاوت میان جوشکاری و لحیم کاری (brazing soldering welding) مقدار دمای ذوب، وجود شار، مدل منبع گرمای استفاده‌شده، تغییر ظاهر و اندازه قطعات است. برای همین با توجه به ویژگی‌ها و قابلیت‌های هر یک از این عملیات، می‌توان از هر یک در جای مناسب خود استفاده نمود. شما با استفاده از سایت فروشگاهی آوازک می‌توانید به‌راحتی تجهیزات لحیم کاری را خریداری کنید و در سریع‌ترین زمان ممکن آن را تحویل بگیرید.