بلندگو چگونه کار می کند؟ | طرز کار بلندگو

دنیای علم، یه دنیای جذاب و دوست‌داشتنیه. این دنیای قشنگ، باعث شده تا بشر کلی اختراع باحال داشته باشه. خیلی وقت‌ها با دیدن یکی از این اختراعات مثل ماشین حساب یا باند و بلندگو به این فکر می‌کنیم که این‌ها چجوری کار می‌کنن؟ امروز می‌خوایم تو مجله آوازک به این سوال جواب بدیم که بلندگو چگونه کار می کند؟
بذارین در مرحله اول به این سوال جواب بدیم:

بلندگو چیست؟

بلندگوها یه ابزار هستن برای تبدیل سیگنال الکتریکی به امواج آکوستیکی که ما می‌شنویم. در واقع بلندگوها برعکس میکروفون‌ها عمل می‌کنن. اکثر بلندگوها از سیم پیچ متحرک ساخته شدن. تو میکروفون ها، امواج صوتی به میکروفون برخورد میکنه و سیم پیچ تو میدان آهنربا رو میلرزونه. این لرزش باعث میشه یه سیگنال الکتریکی تو سیم پیچ تولید بشه، جوری که جریانش مثل نوسان‌های صوتی تغییر کنه. و اما بریم سراغ سوال اصلیمون:

طرز کار بلندگو

اگر می‌خواین جواب این سوالات رو متوجه بشین: «بلندگوها چگونه صدا تولید می‌کنند» یا «طرز کار بلندگو چیست»، حتما این بخش متن رو با دقت بخونین: فرض کنین که یه لیوان شکسته میشه، یه صدا تولید میکنه که ما نمی‌تونیم ببینیم ولی می‌شنویم. حالا فرض کنین یه چوب رو روی پوسته طبل می‌کوبین، بالا و پایین پریدن طبل رو می‌تونیم ببینیم. با لرزش پوسته طبل، امواج صوت هم به هوا فرستاده میشه، درست مثل بلندگوها!
جلوی بلندگو، شما یه پوسته مخروطی پلاستیکی، کاغذی یا فلزی سبک وزن از جنس آلومینیوم و تیتانیوم می‌بینین که بهش میگن دیافراگم. بخش خارجی این مخروط به لبه فلزی خارجی بلندگو وصله. یه سیم پیچ داخلی روی آهنربای دائمی هم بخش داخلی بلندگو رو تشکیل میده که بهش میگن سیم پیچ صدا.

وقتی بلندگو به پخش کننده وصل میشه، سیگنال های الکتریکی از داخل کابل های بلندگو به سیم پیچ می‌رسن و سیم پیچ رو به آهنربای موقت تبدیل می‌کنن. به این آهنربای موقت، الکترو مگنت هم میگن. با ورود جریان الکتریکی، الکترومگنت ها به آهنربا دور و نزدیک میشن. وقتی این الکترومگنت ها جذب آهنربا شدن یا ازش دور شدن، قسمت مخروطی بلندگو، هل داده میشه یا کشیده میشه. مثال طبل یادتونه؟ وقتی به پوسته طبل ضربه می‌زنیم، پوسته‌اش میلرزه و به داخل و خارج میره که همین باعث میشه صدا به هوا منتقل بشه. درست مثل بلندگو که با لرزش پوسته مخروطی، صدا تولید میکنه.
حالا که متوجه شدین بلندگو چطور کار میکنه یا بلندگو چطور صدا تولید میکنه، بیاین یه کم از اجزای تشکیل دهنده بلندگو بیشتر براتون بگیم.

اجزای تشکیل دهنده بلندگو

Frame یا Basket فریم یا بسکت که تو فارسی بهش سبد و بدنه هم میگن، تنه و شاسی بلندگو محسوب میشه یعنی تمام اجزا بلندگو روی این بدنه سوار میشه. بیشتر بدنه‌ها از آلومینیوم دایکاست، استیل یا پلاستیک ساخته میشه.

Diaphragm یا Cone دیافراگم که تو فارسی بهش مخروط و صفحه بلندگو می‌گیم، یکی دیگه از اجزای تشکیل دهنده بلندگو محسوب میشه. کار اصلی مخروط، حرکت دادن هوا و جابه‌جایی اونه. دیافراگم‌ها عموما از مواد مختلفی ساخته میشن ولی عمده مواد شامل کاغذ، الیاف کربن، پلاستیک، آلومینیوم، الیاف فایبرگلاس، تیتانیوم و ابریشمه. شرکت‌های صاحب سبک برای افزایش کیفیت، آزمایش‌های مختلفی کردن و جالبه بدونین بعضی از اون‌ها از الیاف ساقه برنج استفاده می‌کنن و بعضیاشون هم از سنگ‌های بازالت که تا ۲۷۰۰ درجه فارنهایت گرما دیدن و ذوب شدن! هرچند بیشتر متخصصا هنوز اعتقاد دارن که کاغذ از همه بهتره. اما در تیوترها (بلندگوهایی که برای فرکانس بالا استفاده میشه) برای صدای بهتر از ابریشم استفاده میشه.

Surround کار اصلی سوراند، کمک به حرکت آزادانه مخروطه و کمک زیادی هم به کنترل صفحه مخروط میکنه. اغلب سوراندها از اسفنج نیمه فشرده یا لاستیک‌هایی که زیاد قابلیت ارتجاعی ندارن و مقاوم به سرما و گرما هستن ساخته میشن.

Voice Coil وویس کویل همون سیم پیچ بلندگو هست که بهش موتور بلندگو هم میگن. کویل در واقع یه رشته سیمه که به شکل فنر به هم پیچیده شده. هرچی ارتفاع سیم پیچ بیشتر باشه، بلندگو قوی‌تر میشه . خالص بودن جنس سیم و افزایش مقدار سیم هم به قدرت بلندگو اضافه میکنه.

Voice Coil Former فرم دهنده سیم پیچ که در حقیقت بستر سیم پیچه. سیم پیچ‌ها روی این فرم دهنده‌ها پیچیده می‌شن. فرم‌دهنده‌ها اکثرا از کاغذ مخصوص، آلومینیوم یا مس ساخته میشن.

Spider اسپایدر به معنی عنکبوته ولی به این بخش بلندگو تو ایران دمپر میگن. دمپر پارچه یا بافت فنریه که باعث میشه صفحه تعادل داشته باشه و حرکت اضافی نکنه.

Dust Cap داست کپ (داسکپ) یه جور درپوش برای حفره سیم پیچه و برای اینکه آشغال توش نره ازش استفاده می‌کنن.

Magnet مگنت یا آهنربا وظیفه‌اش ایجاد میدان مغناطیسیه. مگنت‌ها در انتهای بلندگو قرار دارن و برای ساختش از استرونتیوم، نئودیوم و .. استفاده میشه.

Plate پلیت یا صفحه نگهدارنده که یه صفحه فلزیه و آهنربا رو نگهداری میکنه.

اما یکی از سوالای مهمی که برای خیلی از شما پیش میاد اینه که چجوری بعضی از بلندگوها صدای متفاوت و بلندتری دارن؟ پس تو ادامه این مطلب ما رو همراهی کنین:

دلیل تفاوت صدا در بلندگوها

درخصوص بلندی صدا، خیلی ساده است که بگیم وقتی مخروط بیشتر لرزش داشته باشه، صدای بلندگو بیشتره و زمانی هم که کمتر حرکت کنه، صدا آرومتر میشه. یک بار دیگه مثال طبل رو با هم بررسی کنیم. وقتی چوب رو خیلی محکم به طبل بزنیم، پوسته‌اش بیشتر نوسان میکنه و صدای بیشتری هم تولید میکنه. پس اگر ما هم پالس الکتریکی قوی‌تری به بلندگو بفرستیم، مخروط بیشتر حرکت میکنه و صدای بیشتری تولید میکنه. پس یه نوسان با انرژی بیشتر مساویه با صدای بلندتر.

در خصوص تولید صداهایی با گام‌های متفاوت باز هم از مثال طبل استفاده می‌کنیم. وقتی تو طبل، پوسته رو بیشتر می‌کشیم و بهش ضربه می‌زنیم، نوسان پوسته با سرعت بیشتری انجام میشه و صدایی که تولید میشه، گام بالاتری داره. اگر پوسته طبل رو شل کنیم، صدا با نت پایین‌تر تولید میشه درست مثل بلندگوها! بلندگوهای بزرگ که مخروط بزرگ دارن از بلندگوهایی که مخروط کوچیکتری دارن، سرعتشون کمتره و برای تولید فرکانس کمتر، بهترن. بلندگوهایی که مخروط بزرگتر دارن، ووفر هستن و به بلندگوهای با مخروط کوچیکتر، تیوتر میگن.

بهبود صدای بلندگو

صدای بلندگو فقط به عامل مخروطی وابسته نیست و عوامل دیگه‌ای هم توش تاثیرگذارن. بدنه باندها هم روی کیفیت صدای بلندگو تاثیر زیادی داره. جعبه‌های چوبی یا پلاستیکی که بلندگوها داخلش قرار می‌گیرن، نه تنها باعث زیبایی بیشتر اونا میشه بلکه روی صدای خروجی هم تاثیر زیادی میذاره. بذارین یه مثال دیگه به جز طبل بزنم براتون ?، تا حالا دقت کردین صدایی که تو اتاق خالی می‌شنوین با صدایی که از یه اتاق پر از وسیله شنیده میشه چقدر متفاوته؟ میشه گفت بلندگو هم همینه. صدایی که از مخروطی بلندگو به هوا منتقل میشه در همه جهت‌ها پخش میشه. امواج صوتی وقتی با بدنه پلاستیکی یا چوبی برخورد می‌کنن، صداشون کم یا زیاد میشه! اگر می‌خواین راجع این موضوع بیشتر بدونین، به مقاله جعبه باند فایبر گلاس بهتر است یا چوبی؟ مراجعه کنین.

منبع: وب‌سایت آموزشی لندر